NOTATKA Z FILMU CYTOLOGIA (3) TRANSPORT PRZEZ BŁONY KOMÓRKOWE

 

NOTATKA Z FILMU 

CYTOLOGIA (3) TRANSPORT PRZEZ BŁONY KOMÓRKOWE

Czym jest dyfuzja i osmoza?

Dyfuzja - samorzutny ruch cząsteczek

Osmoza - przechodzenie rozpuszczalnika (wody) przez błonę półprzepuszczalną (w biologii - zwykle błonę komórkową)

Błony są półprzepuszczalne - co przez nie przechodzi i jak?
Gazy, woda i małe, polarne cząsteczki - przechodzą bezpośrednio przez błonę - dyfuzja prosta
Glukoza, białka, kwasy nukleinowe itp.- nie przechodzą bezpośrednio przez błonę - są za duże
Jony - nie przechodzą bezpośrednio przez błonę ("zahaczają" plusikiem/minusikiem)

Te większe cząsteczki i jony potrzebują białek kanałowych / nośnikowych - nazywa się to dyfuzja ułatwiona

Transport przez błony:

- bierny:      

    dyfuzja prosta
    dyfuzja ułatwiona

- aktywny

Transport aktywny - wbrew gradientowi stężeń - wymaga nakładu energii

Rodzaje roztworów i co się w nich dzieje:
Roztwór izotoniczny - stężenie substancji rozpuszczonych wewnątrz = na zewnątrz. Komórki nie zmieniają stanu, woda przepływa równomiernie w obie strony.

Roztwór hipertoniczny - stężenie substancji rozpuszczonych na zewnątrz WYŻSZE niż wew. Woda wypływa z komórki; kom zwierzęca - obkurczanie, kom roślinna - plazmoliza

Roztwór hipotoniczny - stężenie substancji rozpuszczonych na zewnątrz NIŻSZE niż wew. pęcznienie komórek przez napływ wody (pękanie kom zwierzęcej)

Rodzaje pobierania i wydalania substancji przez komórkę, za pośrednictwem pęcherzyków

Endocytoza - pobieranie do komórki

   - fagocytoza - duże cząstki np całe komórki - np nasze makrofagi zjadające bakterie

   - pinocytoza - małe cząstki, np cząsteczki cukrów, aminokwasów, np przez komórki jelita

Egzocytoza - usuwanie z komórki np niestrawionych  resztek, ale też np hormonów, enzymów, potrzebnych poza komórką