NOTATKA Z FILMU CYTOLOGIA (10) CYKL KOMÓRKOWY, PLOIDALNOŚĆ i APOPTOZA

 

NOTATKA Z FILMU

CYTOLOGIA (10) CYKL KOMÓRKOWY, PLOIDALNOŚĆ i APOPTOZA

Cykl komórkowy - przemiany i procesy zachodzące w dzielących się komórkach

Dzieli się na fazę G1, S, G2 i M (podział). Komórka może też po podziale wejść w fazę G0, kiedy przestaje się więcej dzielić.

Zaburzenia cyklu komórkowego mogą skutkować rozwojem nowotworów (komórki dzielą się w niekontrolowany sposób, w niewłaściwym miejscu -> guz).

Faza G1 (first gap phase) - wzrost, synteza białek tworzących organella, enzymów

Faza S (synteza) - replikacja (podwojenie) materiału genetycznego (DNA)

Faza G2 (second gap phase) - dalsze dojrzewanie do podziału - m.in. synteza białek wrzeciona podziałowego i składników błony komórkowej

Faza M - składa się na nią:

mitoza - podział jądra (materiału genetycznego)

cytokineza - podział cytoplazmy czyli faktyczny podział 1 komórki na 2 komórki potomne

 

Pojęcia związane z chromosomem:

- chromosom to odcinek (cząsteczka) DNA. Każde gatunek ma charakterystyczną dla siebie liczbę chromosomów (u człowieka 23 pary).

- chromatydy siostrzane - kopie chromosomu powstałe w wyniku replikacji

- chromosomy homologiczne - para chromosomów, gdzie jeden pochodzi od ojca a drugi od matki organizmu

- kariotyp - kompletny zestaw chromosomów organizmu

 

Ploidalność komórek 

- komórki diploidalne - zawierają dwa zestawy chromosomów, pary - po jednym od ojca i od matki

- komórki haploidalne - zawierają jeden zestaw chromosomów (połowę), po jednym z każdej pary (losowo, część pochodzące od ojca organizmu, część od matki)

Które są które?
komórki diploidalne (2n) = komórki somatyczne (ciała)
komórki haploidalne (n) = komórki rozrodcze (gamety) - po to aby po zapłodnieniu mogło być znowu 2n.

Liczba n i liczba c
n - “jakość”, informacja
c - określa ilość DNA, liczbę zestawów chromosomów. W komórce diploidalnej liczba c wynosi 2, w haploidalnej 1. W komórce diploidalnej po replikacji wynosi 4c.

Apoptoza  - zaprogramowana śmierć komórki; ma miejsce normalnie w rozwoju, jak również jeśli komórka jest wadliwa czy zainfekowana. Apoptoza może być uruchomiona od wewnątrz albo komórka może dostać z zewnątrz sygnał do apoptozy (np. od komórki układu odpornościowego).